Şalterin Atma Nedenleri
04 Kasım 2023Günlük hayatımızda elektriğin önemi oldukça büyüktür. Elektrik, evlerimizi aydınlatmak, cihazlarımızı çalıştırmak ve birçok endüstriyel süreci desteklemek için temel bir enerji kaynağıdır. Elektrik, karmaşık bir devreler ağı içinde hareket eder ve bu devrelerin düzgün çalışmasını sağlayan birçok bileşen bulunur. Bu bileşenlerin başında ise "şalterler" gelir. Hatta bu ekipmanlar şartel mi şalter mi diye ikilem yaratır. Şalter nasıl yazılır biz baştan söyleyelim. Şalter yazımı doğrusu “şalter” olmaktadır. Peki, şalter nedir ve neden bu kadar önemlidir? İşte "Şalter Neden Atar?"
Elektrik Şalteri Nedir?
Şalter, elektrik devresini açma veya kapama işlevini gerçekleştiren bir elektrik anahtarıdır. Genellikle mekanik veya elektronik bir düzenek aracılığıyla çalışır. Elektrik akımını kontrol etmek için kullanılır ve birçok farklı uygulamada şartel bulunabilir. Örneğin evdeki ışıkları açma/kapama, elektrikli cihazları çalıştırma veya durdurma gibi.
Mekanik şalterler, manuel olarak fiziksel bir düğme, şalter kolu veya tuşu hareket ettirerek çalışır. Elektronik elektrik şalteri ise düğmelere dokunma veya bir uzaktan kumanda ile kontrol edilir. Şalterler, güvenliği artırmak ve elektrik devrelerini kontrol etmek için yaygın olarak kullanılır.
Şalter çalışma prensibi, kontakların birbirine temas etmesi veya temas etmemesi ile akım geçişini kontrol etmektir. Kontakların birbirine temas ettiğinde, akım devreden akar. Kontakların birbirine temas etmediği durumda, akım devreden akmaz.
Şalterlerin Ana Parçaları
Şalterler birkaç ana parçadan oluşur. Bu ana parçalar, şalterin işlevini yerine getirmek için özenle tasarlanmıştır. Şalterlerin parçaları, şalter tipleri ve kullanım amaçlarına göre değişiklik gösterebilir.
・ Kontaklar: Şalterin akım geçişini sağlayan veya kesen parçalarıdır. Kontaklar, metalden yapılır ve birbirlerine temas halinde olduklarında akım geçişi gerçekleşir. Şalterlerin en önemli parçalarından biri kontaklardır. Kontakların yapısı ve kalitesi, şalterin ömrünü ve performansını belirler.
・ Mekanizma: Kontakların birbirinden ayrılmasını veya birleştirmesini sağlayan parçadır. Mekanizma, bir kol, düğme veya anahtardan oluşur.
・ Gövde: Şalterin diğer parçalarını bir arada tutan ve koruma sağlayan parçadır. Gövde, plastik veya metalden yapılır.
・ İzolasyon: Şalterin kontakları ve diğer iç bileşenlerini dış etkenlerden koruyan parçasıdır.
・ Sigorta: Şalterleri aşırı akıma karşı koruyan parça sigortadır.
Şalterlerin Temel İşlevleri Nelerdir?
Şalterlerin temel işlevleri, elektrik şalter çeşitleri özelliklerine göre değişir. Örneğin, bir aydınlatma şalteri, bir elektrikli cihazın açılıp kapatılmasını sağlarken; kaçak akım şalteri, cihazları kaçak akımlara karşı korur.
▶ Elektrik Devrelerini Açma ve Kapama: Şalterler, elektrik devrelerini açma veya kapama işlevini yerine getirir. Bir şalter açık konumda olduğunda elektrik akımı engellenir, kapalı konumda olduğunda ise elektrik akımı devreye alınır.
▶ Elektrik Enerjisinin Kontrolü: Şalter elektrik enerjisinin kullanıcıların isteğine göre kontrol edilmesini sağlar. Işıkları açmak, cihazları çalıştırmak, elektrikli ev aletlerini kullanmak gibi günlük yaşamımızın birçok yönünde kullanılırlar.
▶ Güvenlik: Şalterler, elektrik devrelerini hızlı bir şekilde kapatma yeteneğine sahiptir, bu da güvenlik açısından önemlidir. Elektrik arızaları veya tehlikeli durumlar meydana geldiğinde hızlı müdahale imkânı sunarlar.
▶ Enerji Tasarrufu: Şalterler, enerji tasarrufu yapmamıza yardımcı olurlar. Elektrikli cihazları kullanmadığımızda şalterleri kapatarak enerji israfını önleyebiliriz.
▶ Otomasyon ve Uzaktan Kontrol: Bazı şalterler, otomasyon sistemleri veya uzaktan kumandalarla entegre edilerek elektrik cihazlarını uzaktan kontrol etme imkânı sunar. Bu, ev otomasyonu ve endüstriyel uygulamalarda yaygın olarak kullanılır.
Şalterler Nasıl Çalışır?
Şalterler, elektrik devrelerini açma ve kapama işlemlerini gerçekleştirirken, içlerindeki temas noktalarını açma ve kapatma prensibine dayanırlar. Bu prensip, elektrik akışının kontrol edilmesini ve çeşitli elektriksel cihazların işlevlerini etkin bir şekilde yönlendirmeyi sağlar.
➜ Temas ve Kesme: Şalterler, içlerinde bulunan bir veya daha fazla temas noktası aracılığıyla elektrik akışını kontrol ederler. Kontaklar, birbirine dokunduğunda elektrik devresini kapalı konumda tutarlar ve devre boyunca elektrik akışını sağlarlar.
➜ Açma ve Kapama: Şalter, bir dış kuvvet (bir düğme itme veya anahtar çevirme) uygulandığında, kontakları açar veya kapatır. Kontakların açılması, elektrik akışını keser ve devreyi kapalı konumda tutar. Kontakların kapatılması, elektrik akışını yeniden sağlar ve devreyi açık konumda tutar.
➜ İletkenlik ve Yalıtım: Şalterler, metal iletkenden yapılmış temas noktaları sayesinde elektrik akışını sağlar. Açık konumda, kontaklar yalıtım yapar ve elektrik akışını engellerler.
➜ Kontrol: Şalterleri kontrol eden bir mekanizma veya düğme, bu kontakların açılması veya kapatılmasını etkinleştirir. İnsan müdahalesi veya otomatik kontrol sistemleri bu işlemi gerçekleştirebilir.
Elektrik Şalteri Neden Atar ve Nasıl Açılır?
Elektrik şalteri, aşırı yüklenme veya kısa devre gibi durumlarda devreyi korumak için devreyi keser ve atar. Elektrik şalteri neden atar? Bunun temel nedeni, sistemde aşırı yüklenme olması, kısa devre yaşanması ya da topraklama problemleridir. Örneğin, aynı anda çok fazla cihazın çalıştırılması, şalterin devreyi aşırı yüklenmeden korumak için atmasına neden olur. Şalterin atması durumunda, cihazları kontrol etmek ve aşırı yüklenmeye sebep olan durumu düzeltmek gerekir. Peki, şalter nasıl açılır? Atan şalteri yeniden açmak için önce tüm cihazları kapatıp şalteri eski konumuna getirmek, ardından sorunlu cihazı tespit edip doğru çözümü bulmak gerekir. Eğer, şartel nasıl açılır bilmiyorsanız mutlaka profesyonel bir elektrikçiden yardım almanız gerekmektedir.
Şalter Niye Atar?
Neredeyse hepimiz evde şalter atması durumuyla karşılaşmışızdır. Hatta, evdeki şalter kontrol edildikten sonra binadaki ana şalter atıyor cümlesini duymuşuzdur. Ancak, evlerdeki şalter atmasının nedeni oldukça önemlidir. Şalterler, elektrik devrelerini açıp veya kapatarak elektriğin akışını kontrol ederler. Peki, evlerimizdeki şalter ne işe yarar? Öncelikle, güvenliğimizi sağlarlar. Birçok elektrikli cihaz ve aydınlatma sistemi, şalterler aracılığıyla kontrol edilir. Evlerde, işyerlerinde, hatta sokakta karşılaştığınız aydınlatma sistemleri bile bu şalterler sayesinde açılır ve kapanır. Diyelim ki şalter attı, bu durumun birkaç sebebi vardır. Bakalım evin şalteri neden atar:
➤ Kısa Devre: İki iletkenin birbirine doğrudan temas etmesi veya izolasyonunun bozulması sonucu oluşan kısa devre, devreden aşırı akım geçişine neden olur. Bu durum, şalterin atmasına neden olabilir.
➤ Aşırı Yük: Bir devreye, nominal akımından daha fazla akım çekmesi için bağlanan cihazlar, devreden aşırı akım geçişine neden olur. Bu durum, şalterin atmasına neden olabilir.
➤ Gerilim Dalgalanması: Şebekeden gelen voltajdaki ani yükselmeler veya düşüşler, devreden aşırı akım geçişine neden olabilir. Bu durum, şalterin attırabilir.
➤ Şalterin Arızalanması: Şalterin içindeki bileşenlerde arıza meydana gelmesi, şalterin atmasına neden olabilir.
Şalterin atması durumunda, öncelikle şalterin neden attığını belirlemek gerekir. Şalterin atmasının nedeni kısa devre veya aşırı yük ise, devredeki arızanın giderilmesi gerekir. Gerilim dalgalanması nedeniyle şalter atmışsa, şebeke gerilimindeki dalgalanmaların giderilmesi gerekir. Şalter arızaları nedeniyle atmışsa, şalterin değiştirilmesi gerekir.
Şalter Arızaları ve Nedenleri
Şalterlerde arıza meydana gelmesi, elektrik çarpması ve yangın gibi tehlikelere sebep olabilir. Bu nedenle, şalter arızalarının nedenleri bilinmeli ve eski şalter yenisi ile değiştirilmelidir.
Mekanik Arızalar: Şalterin içindeki parçalarda meydana gelen mekanik arızalar, şalterin arızalanmasına neden olabilir. Bu arızalar, şalterin içindeki kontakların aşınması, kontakların oksitlenmesi veya şalterin içindeki bobinin arızalanması gibi nedenlerden kaynaklanabilir.
Elektronik Arızalar: Şalterin içindeki elektronik bileşenlerde meydana gelen arızalar, şalterin arızalanmasına neden olabilir. Bunlar şalterin içindeki devre kartının arızalanması veya şalterin içindeki sensörlerin arızalanması gibi nedenler olabilir.
Dış Etkenler: Şalterin maruz kaldığı dış etkenler, şalterin arızalanmasına neden olabilir. Bu etkenler, şalterin üzerine düşen ağırlık, şalterin üzerine dökülen sıvılar veya şalterin yüksek voltaja maruz kalması gibi nedenlerden olabilir.
Sürekli Şalter Atması Sorununa Karşı Alınacak Önlemler
Sürekli şalter atması, elektrik sisteminde devam eden bir arıza olduğunu işaret eder. Bu durum, aşırı yükleme, kısa devre ya da yanlış kablolama gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Eğer şalter sürekli atıyor ise öncelikle hangi cihazın bu duruma sebep olduğunu bulup, o cihazı devreden çıkarmak gerekir. Ayrıca, şalter açık mı kapalı mı kontrol edilerek sorunun devam edip etmediği gözlemlenmelidir. Şalter neden sürekli atar? Bu, yüksek güçlü cihazların aynı anda çalıştırılması ya da elektrik tesisatındaki bir arızadan kaynaklanır. Eğer şalterler neden atar sorusu sürekli aklınıza geliyorsa, bir elektrik uzmanından yardım almanız gerekebilir
Şalter Bakımı Nasıl Yapılır?
Şalter bakımı yaparken ilk olarak, ilgili elektrik devresinin gücünü kesin. Şalterin fiziksel durumunu gözden geçirin, şalter kutusu ve şalter üzerinde hasar veya çatlaklar olup olmadığını kontrol edin. Şalterin içinde biriken kir ve tozu temizleyin. Kontak noktalarını kontrol edin ve gerektiğinde temizleyin. Bağlantılar sıkı olmalıdır eğer gevşemiş bağlantılar varsa düzeltin. Şalterin mekanik çalışmasını kontrol edin, düzgün açılıp kapanıp kapanmadığını gözlemleyin. Elektriksel izolasyon testi yaparak kontakların izole olduğundan emin olun. Şalteri birkaç kez açıp kapatın ve devrenin doğru çalıştığından emin olun. Bakım tamamlandığında gücü geri vermeden önce sistemi test edin. Şalter bakımı sırasında, güvenliğinizi ön planda tutun ve herhangi bir ciddi sorun tespit ederseniz, bir uzmandan yardım alın.
Şalter Değiştirme Adımları
Şalterler artık kullanılmayacak arızalar ile karşılaşırsa güvenlik açısından yenisi ile değiştirilmelidir. Şalter değiştirme işlemi, elektrik güvenliği açısından dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Şimdi kısaca şalter bağlantısı nasıl yapılır anlatalım. Fakat biz önden söyleyelim ki, yeterli bir elektrik bilginiz yoksa mutlaka bir elektrikçiye başvurun.
→ Gücü Kesin: Elektrik ile ilgili tüm işlemlerde olduğu gibi, güvenlik açısından elektrik devresinin gücünü kapatın.
→ Eski Şalteri Çıkarın: Arızalı olan eski şalteri bağlantılarını sökerek, yerinden çıkarın. Şalteri sökmek için, bir tornavida ve bir elektrikçi testeresi gerekebilir.
→ Yeni Şalteri Bağlayın: Yeni şalteri hazırlayın ve eski şalterin yerine takarak gerekli bağlantıları sağlayın. Unutmayın ki eski şalter amper değerleri ile yenisi aynı olmalıdır.
→ Güç Verin: Elektrik devresini açın ve yeniden devreye güç verin.