Elektrik Devre Kesici Nedir? Ne İşe Yarar?

Elektrik devre kesiciler, birçoğumuzun bildiği veya mutlaka duyduğu bir cihazdır. Bazılarımız bu ekipmanların ne işe yaradığını bilirken, bazılarımız isminden yola çıkarak tahmin etmektedir. Peki, devre kesici nedir elektrik sistemlerinde neden bu kadar gereklidir? Bu blog yazımızda ise tam olarak bu konuya değineceğiz. İyi okumalar dileriz!

Elektrik Devre Kesici Nedir?

Devre kesiciler elektrik akımını kontrol eden, aşırı yük veya kısa devre durumlarında devreyi keserek elektrik sistemini koruyan anahtarlama elemanlarıdır. Yani, elektrik devre kesici nedir sorusuna verilecek en temel cevap, bu cihazların elektrik hatlarını aşırı yük ve kısa devre gibi tehlikelerden korumak olacaktır.

Devre kesicilerin işlevi, elektrik devresindeki akımı sürekli izlemek ve belirli bir sınırın üzerine çıktığında devreyi kesmektir. Bu sayede hem sistemin hem de sisteme bağlı cihazların zarar görmesi önlenir. Özellikle endüstriyel uygulamalarda, üretim tesislerinde ve fabrika gibi alanlarda yani yüksek güçlü makinelerin çalıştığı ortamlarda devre kesiciler olmadan güvenli bir işleyiş mümkün değildir. Oluşabilecek kısa devre durumlarında devreyi hızlıca kestikleri için birçok kazanın da önüne geçmiş olurlar. Bu tür büyük alanlarda yaşanacak yangın gibi tehlikeli durumlar hem can hem de mal güvenliğini büyük bir şekilde tehlikeye atar.

Devre kesiciler güvenliğe ek olarak sistemlerin düzgün çalışması için de kullanılır. Her elektrik devresinde enerji akışının sürekliliği önemlidir. Eğer bir aşırı yük veya kısa devre yaşanırsa ve o sistemde devre kesici yoksa; ekipman zararının yanında, zaman kaybının yaşanması da mümkün olacaktır. Örneğin; bir üretim tesisinde böyle bir durum yaşandığı takdirde işleyiş aksayacak ve üretim kayıpları yaşanacaktır. Bu da otomatik olarak mali bir kayıp haline de gelecektir.

Piyasada çeşitli tiplerde devre kesiciler bulunmaktadır. Bunlar, devre kesici şalter olarak da adlandırılabilir ve bir panonun içinde veya doğrudan devreye bağlanarak kullanılır. Daha küçük sistemlerde, örneğin bir evin elektrik sisteminde devre kesiciler, sigorta kutularının yerini alabilir. Büyük tesislerinde kullanılan yüksek güçlü devre kesiciler, binlerce amperlik akımları kontrol edebilir.

Elektrik Devre Kesici Ne İşe Yarar?

Elektrik devre kesici ne işe yarar sorusuna daha detaylı bir cevap verecek olursak:

1. Aşırı akım durumlarını algılar ve önler: Elektrik hatlarında, özellikle yüksek güçlü cihazların çalıştığı durumlarda, akım seviyesinin normalden çok daha yüksek seviyelere çıkması mümkündür. Bu gibi durumlarda devre kesici elektrik akışını keserek hatların zarar görmesini engeller.

2. Kısa devre durumlarını kontrol altına alır: Kısa devre, bir elektrik hattındaki iki iletkenin birbirine temas etmesiyle oluşur ve sonucunda çok yüksek bir akımın ortaya çıkmasına neden olur. Devre kesici, bu akımı hızla keser.

3. Cihazları ve ekipmanları korur: Ne işe yarar dendiğinde akla ilk gelen, cihazların korunması olacaktır. Hassas elektronik cihazlar veya yüksek maliyetli endüstriyel makineler, ani akım artışlarından etkilenebilir. Böylece hem tehlikeler hem de maddi kayıplar yaşanabilir.

4. Enerji verimliliğini artırır: Sürekli olarak akımı izleyen ve gerektiğinde kesen devre kesici, sistemin daha verimli çalışmasını sağlayarak elektrik tasarrufu yapılmasına olanak tanır.

5. Güvenlik sağlar: Elektrik devre kesiciler hem çalışanlar hem de sistemler ve makineler için bir güvenlik unsurudur.

Farklı devre kesici türleri, farklı uygulama alanlarına uygundur. Bu sebeple, mutlaka sisteme uygun bir ürün seçilmelidir. Aksi halde devre kesici işe yaramaz ve koruma işlevini yerine getiremez.

Örneğin DC devre kesici, doğru akım devrelerinde için kullanılır. Bu cihazlar, güneş enerjisi sistemleri, batarya depolama sistemleri veya telekomünikasyon ekipmanlarında bulunur. 12 volt devre kesici gibi daha küçük ölçekli modeller, araç içi elektrik sistemleri, botlar ve küçük güneş enerjisi kurulumları gibi uygulamalarda güvenlik sağlar. Farklı akım türleri ve gerilim seviyeleri için üretilmiş versiyonlarının bulunduğunu söyleyebiliriz.

Neden Elektrik Devre Kesici Kullanmalıyız?

Devre kesici kullanmanın önemi, yalnızca cihaz ve kabloların korunmasıyla sınırlı değildir. Aynı zamanda, daha büyük ölçekteki maliyet tasarruflarına, işleyiş sürekliliğe ve çalışan güvenliğine de katkı sağlar.

Bir fabrika ortamını ele alalım. Fabrikada kullanılan ağır makineler, çok büyük miktarda elektrik akımı tüketir. Eğer bir aşırı yüklenme veya kısa devre yaşanırsa ve devre kesici yoksa, bu durum makineleri bozar. Aynı zamanda üretimi durdurur, mali kayıplara yol açar ve hatta işçi güvenliğini tehlikeye atar. Ancak bir devre kesici sigorta gibi işlev görerek devreyi anında keser ve tüm bu olumsuzlukların önüne geçer.

Evlerde de devre kesici kullanımı aynı işlevleri görür. Devre kesici nedir ve neden kullanılır sorusuna, ev ortamında şöyle bir cevap verilebilir: Evlerde kullanılan bu cihazlar, elektrikli cihazları aşırı yüklenmelerden korur, kabloların aşırı ısınmasını engeller ve yangın riskini azaltır. Devre kesiciler sayesinde elektrik tesisatında meydana gelen bir sorun hemen fark edilir ve hızlı bir şekilde müdahale edilebilir. Kısacası devre kesici kullanmanın önemi hem bireysel hem de kurumsal seviyede önemlidir.